Projekt OPUS 18, kierownik prof. dr hab. Aleksander Bilewicz
Okres realizacji: 2020 - 2023

Ostatnio coraz lepsze wyniki leczenia agresywnych nowotworów uzyskuje się stosując celowaną terapię radionuklidową, gdzie do naprowadzającej cząsteczki biologicznie aktywnej przyłączone są radioizotopy, emitery promieniowania korpuskularnego. W zależności od wielkości zmiany nowotworowej stosuje się różnego rodzaje promieniowania. W wielu badaniach stwierdzono, że dla małych zmian nowotworowych czy drobnych przerzutów nowotworowych najlepsze efekty terapeutyczne uzyskuje się stosując radionuklidy emitujące krótko zasięgowe promieniowanie α lub elektrony Auger.

W przypadku terapii elektronami Auger istotną barierą w szerszym zastosowaniu tej metody jest konieczność dostarczenia radioizotopu - emitera promieniowania Auger do wnętrza jądra komórkowego. Zadanie to jest bardzo trudne ponieważ musimy tak skonstruować radiofarmaceutyk, aby najpierw znalazł komórki nowotworowe, a później umieścił radioizotop w jądrze komórkowym w pobliżu nici DNA. Odkryta ostatnio własność nanocząstek platyny polegająca na ich rozpuszczaniu się w roztworach o podwyższonym stężeniu nadtlenku wodoru (H2O2) otwiera nowe perspektywy na syntezę takiego radiofarmaceutyku. Nasz pomysł przedstawiony w projekcie polega na otrzymaniu radioaktywnych nanocząstek platyny poprzez ich syntezę z radioizotopów 193mPt lub 195mPt, które są bardzo efektywnymi emiterami elektronów Augera. Do powierzchni tych nanocząstek zostaną przyłączone cząsteczki kwasu foliowego lub trastuzumabu, które naprowadzą izotopy platyny to wnętrza komórek raka wątroby, piersi lub jajnika w których jest istotnie większe stężenie H2O2 niż w komórkach zdrowych. Radioaktywne nanocząstki platyny ulegną rozpuszczeniu i uwolnione kationy 193mPt lub 195mPt przejdą przez błonę jądra komórkowego i przyłączą się do DNA niszcząc komórkę nowotworową.

Uzyskane wyniki mogą mieć istotny wpływ na rozwój nowej metody terapii antynowotworowej jaką jest terapia radionuklidowa z wykorzystaniem emiterów promieniowania Auger. Stosując nanocząstki platyny zawierające izotopy 193mPt lub 195mPt powinniśmy uzyskać duży efekt terapeutyczny w stosunku do trudno wyleczalnych nowotworów wątroby, piersi i jajnika. Trzeba także zaznaczyć, że toksyczność naszego preparatu w stosunku do zdrowych komórek będzie znikoma w odróżnieniu od innych metod terapii z użyciem radioizotopów czy chemoterapeutyków.