Raporty IChTJ. Seria B nr 6/2006

Powstawanie dinitrozylowych kompleksów żelaza (DNIC), o ogólnym wzorze Fe(NO)₂(L)₂, zaobserwowano w wielu gatunkach roślin, zwierząt i bakterii. Mają one znaczenie w fizjologii człowieka, a także w patologii, od stanów zapalnych, poprzez chorobę Parkinsona. aż do zmian nonotworowych. Raport omawia szczegółowo strukturę elektronową i przestrzenną DNIC, spektroskopię elektronowego rezonansu paramagnerycznego (EPR) oraz widma DNIC w podczerwieni. Omówiono również funkcje biologiczne DNIC i powstawanie ich w komórce zwierzęcej, zwłaszcza naturę ligandów i pochodzenie żelaza. Na podstawie danych innych autorów oraz badań własnych stwierdzono, że pula labilnego żelaza nie jest jedynym źródłem żelaza biorącym udział w tworzeniu DNIC in vivo, ale pełni ona szczególnie istotną rolę w powstawaniu tego kompleksu w komórkach, prawdopodobnie katalizując uwalnianie jonów żelaza z centrów żelazowych białek. Wykazano, że DNIC występują w komórkach zwierzęcych w postaci kompleksów z białkami o wysokiej masie cząsteczkowej (powyżej 100 kDa), zaś uwalnianie żelaza z centrów aktywnych białek podczas tworzenia DNIC powoduje wzrost ilości uszkodzeń DNA, natomiast oddziaływanie DNIC-DNA jest niespecyficzne i ma charakter jonowy.

(in English)