Raporty IChTJ. Seria B nr 1/2010




BADANIE BIEGŁOŚCI ROŚLINY 9 - OZNACZANIE ZAWARTOŚCI As, Cd, Cr, Cu, Hg, Pb, Se I Zn
W GRZYBACH SUSZONYCH (BOROWIK SZLACHETNY - Boletus edulis)

(Proficiency test PLANTS 9 - determination of As, Cd, Cr, Cu, Hg, Pb, Se and Zn in mushroom powder (Boletus edulis))

Halina Polkowska-Motrenko, Jakub Dudek, Ewelina Chajduk, Elżbieta Czerska

W raporcie przedstawiono sposób przeprowadzenia i wyniki badania biegłości ROŚLINY 9, zorganizowanego w 2009 roku przez Instytut Chemii i Techniki Jądrowej we współpracy z Sekcją Chemiczną POLLAB-CHEM/EURACHEM-PL Klubu Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB oraz Stowarzyszeniem REFMAT. Badanie dotyczyło oznaczania zawartości całkowitej As, Cd, Cr, Cu, Hg, Pb, Se i Zn w suszonych grzybach - borowiku szlachetnym (Boletus edulis). Badanie spełniało wymagania Przewodnika ISO/IEC 43-1:1997 oraz międzynarodowego zharmonizowanego protokołu IUPAC z 2006 r. Materiał do badań stanowiły grzyby (borowik szlachetny - Boletus edulis) zebrane na terenie północno-zachodniej Polski. Grzyby zostały oczyszczone, rozdrobnione i wysuszone w suszarni zgodnie z procedurą stosowaną przez producentów koncentratów spożywczych w Polsce. Frakcję materiału o średnicy ziarna poniżej 0,3 mm poddano homogenizacji, polegającej na mieszaniu w obracającym się w trzech kierunkach polietylenowym bębnie przez 15 godzin, i rozdozowano do pojemników z poli(tereftalanu etylenu), a następnie poddano sterylizacji przez napromienianie wiązką elektronów w akceleratorze liniowym dawką 28 kGy ±0,512%. Przeprowadzone badanie homogeniczności wykazało, że materiał był homogeniczny dla próbek o masie co najmniej 250 mg. Wartości przypisane (odniesienia) i ich niepewności wyznaczono na podstawie przeprowadzonego niezależnie porównania międzylaboratoryjnego, w którym wzięły udział 3 laboratoria referencyjne. Próbki do badań wraz z odpowiednimi formularzami informacyjnymi wysłano do 21 laboratoriów uczestniczących w badaniu biegłości, z których 20 nadesłało wyniki. Wyniki te zostały poddane obróbce statystycznej, a otrzymane wartości wskaźnika z oraz zeta stanowią podstawę do oceny kompetencji laboratoriów.


Proficiency test PLANTS 9 - detemination of As, Cd, Cr, Cu, Hg, Pb, Se and Zn in mushroom powder (Boletus edulis) has been described. The proficiency test has been provided by the Institute of Nuclear Chemistry and Technology with cooperation with POLLAB-CHEM/EURACHEM-PL and REFMAT Society according to ISO/IEC Guide 43-1:1997 and IUPAC International Harmonized Protocol (2006). Testing material was collected in a non-contaminated rural area in northern west part of Poland. The mushrooms were cleaned, cut into smaller parts and air dried in a dryer according to standard procedure used by food concentrate producers. Dried mushrooms were milled and sieved. Particle fraction below 0.3 mm was collected, bottled in 25 g portions and irradiated in a particle accelerator with 28 kGy ±0.512% dose. Homogeneity testing shown that the material was homogenized for sample mass at least 250 mg. Assigned (reference) values and their uncertainties were established on the basis of the results of analysis provided by 3 reference laboratories. The testing samples were sent to 21 laboratories participating in the proficiency test. 20 laboratories had send results. The results supplied by the participants were statistically evaluated. Values of z-score and zeta-score were used for the evaluation of the paricipating laboratory performance.