Zapraszamy do lektury nowego zeszytu „Postępów Techniki Jądrowej” (3/2024)

Szanowni Państwo,

w roku obchodów rocznicy 20-lecia członkostwa Polski w Unii Europejskiej Krzysztof Madaj i Roman Janusz omawiają wybrane osiągnięcia Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej powstałe dzięki aktywnemu uczestniczeniu w projektach badawczych i infrastrukturalnych finansowanych lub współfinansowanych z funduszy unijnych. Wejście do Unii otworzyło przed polskimi instytutami badawczymi zupełnie nowe możliwości. IChTJ zrealizował wiele nowych inwestycji służących rozwojowi Instytutu w kontekście długoterminowego rozwoju. Przez ciągłe dążenie do doskonałości i innowacji, Instytut nie tylko wznosi wysoko poprzeczkę dla własnych badań, ale również inspiruje inne instytucje zarówno w Polsce, jak i w Europie do poszukiwania nowych rozwiązań w obszarze chemii i technologii jądrowych.
Kolejny artykuł poświęcony jest genezie i konsekwencji stosowania hipotezy linowej, bezprogowej w ochronie radiologicznej. Prof. Marek Krzysztof Janiak wskazuje, że zarówno geneza, jak i proces „stabilizacji” hipotezy (modelu) LNT, które miały miejsce w latach 1920-1990 w USA, wynikają z ignorowania i manipulacji wynikami badań, osobistych interesów i nieetycznego postępowania wielu uznanych naukowców, gremiów i czasopism naukowych (np. Narodowej Akademii Nauk USA i magazynu Science), a także instytucji odpowiedzialnych za tworzenie i wdrażanie przepisów ochrony przed promieniowaniem. Omawia również konsekwencje praktyczne, w tym sytuacje absurdalne wynikające ze stosowania hipotezy LNT w „ochronie” radiologicznej.
Trzeci artykuł, autorstwa Rafała Jarmakiewicza i dr. Krzysztofa Wojciecha Fornalskiego, przedstawia zagadnienie radiacyjnej odpowiedzi adaptacyjnej z punktu widzenia biofizycznego. Efekt ten – w dużym uproszczeniu – polega na wzmocnieniu mechanizmów naprawczych komórki oraz regulowaniu apoptozy i produkcji białek, w sytuacji napromienienia niską dawką lub mocą dawki promieniowania jonizującego. Jak zauważają autorzy, efekt ten nie występuje zawsze, a jego powtarzalność eksperymentalna bywa częstokroć kwestionowana. Nie zmienia to faktu, że mechanizmy wywołujące odpowiedź adaptacyjną wymagają wciąż wielu badań, nie tylko radiobiologicznych, ale też fizycznych.
Publikujemy również dla Państwa wiadomości z kraju i ze świata, doniesienia o wydarzeniach, a także dla wszystkich, którzy pragną zgłębić życie i pracę Marii Skłodowskiej-Curie, dwukrotnej laureatki Nagrody Nobla oraz pionierki w dziedzinie fizyki i chemii, polecamy prapremierę autobiografii Marii Skłodowskiej-Curie zaprezentowaną przez Tomasza Pospiesznego.
Z kolei Marek Bielski w felietonie „Stawiam na Billa Gatesa i gminną energetykę jądrową” omawia zainteresowanie założyciela Microsoftu, a jednocześnie prezesa spółki TerraPower do opracowania nowatorskiej technologii, która byłaby w stanie generować czystą, a przy tym bezpieczną i przystępną cenowo energię jądrową.
Na ostatnich stronach wspominamy zmarłą Dorotę Wróblewską, zastępcę dyrektora Krajowego Centrum Ochrony Radiologicznej.
Życzę Państwu owocnej lektury.

Krzysztof Madaj,
redaktor naczelny